دکترین: کانون از تولید چه فیلم هایی حمایت می کند

برای پاسخ به این سوال اول به هدف اصلی فعالیت های کانون درج شده در اساسنامه دقت کنیم:

ارتقای سطح دید هنری مخاطبین کانون(که البته با کمی اغماض نگاشته شده و باید به نظر تایید نشده ی پست مراجعه کنید)

این هدف یه مخاطب عام داره که میشه تمام دانشجوهای شهید بهشتی و یه مخاطب خاص که میشه اعضای کانون.

کارهایی که معمول شده برای مخاطب عام انجام بدیم اکران فیلم های درست حسابی، برگزاری کلاس های هنری، برگزاری نمایشگاه ها و مسابقه های عکاسیه.

کارهایی هم که معمول شده برای مخاطب خاصمون انجام بدیم تا امروز عبارت بوده از کلاس های تخصصی، اکران های خصوصی، نشست های دورهمی و تولید فیلم.

 این دو دسته فعالیت ها، اختصاصی برای عام و خاص نیست و موردی شده که مثلاً برای مخاطب عام از تولید فیلم حمایت شده(50 گام آخر) و برای مخاطب خاص مثلاً روی اکران عمومی تاکید شده(اون شب که بارون اومد)...

به هر حال اغلب حمایت ما از تولید فیلم، در حیطه ی ارتقای سطح دید هنری مخاطبین خاصمون بوده.

این حمایت می تونه از تمام تولید فیلم ها رخ بده به شرطی که امکانات مورد نیاز تولید، برای همه فراهم باشه. به همین علت وقتی یکی از بچه های کانون صرفاً مجوز فیلمبرداری میخواد، ما سریعاً بهش اجازه ی تولید میدیم بدون اینکه بخوایم ببینیم چی میخواد بسازه. ولی وقتی یکی بخواد فیلم بسازه و از کانون، امکانات زیادی به ویژه هزینه ی تولید میخواد، اونجاست که تعارض به وجود میاد. علتش هم معاونت فرهنگیه که بودجه ی کمی برای تولید به کانون اختصاص داده.

به هر حال در این نقطه در حمایت از تولید مجبور به انتخاب هستیم. به خاطر این کمبود و نداشتن چاره ای جز انتخاب از بین طرح ها، بعضی از دوستان از حمایت مالی کانون محروم میشن و بعضی برخوردار، بعضی هم با تاخیر به این حمایت دست پیدا می کنن. همین محدودیت در حمایت مالی از تولیدات، خود حمایت از تولید رو به شکل یه حمایت ویژه یا مثلاً یه امتیاز تبدیل کرده.

اینکه کانون از چه تولیداتی حمایت مالی می کنه، به دو دسته علت بستگی پیدا میکنه. دسته ای که به ویژگی های شخص تولید کننده مربوط میشه(علل شخصی) و دسته ای که به طرح و فیلمنامه و کلیت کار بستگی پیدا میکنه(علل نوعی).

البته یه سری شروط هم وجود داره که به علت بدیهی بودنشون، اصلاً به نظرم نیازی به ذکر نداره. شروطی مثل «جدی بودن تولید کننده در ارائه ی طرحش» یا مثلا «علاقه داشتن واقعیش به تولید نه اینکه مثلاً بخواد یه فیلم بسازه که ببینه فیلم ساختن یعنی چی؟!» و...

-------------------------------------------------------------

دسته ی اول: علل شخصی

عللی که در این دسته قرار میگیرن، به تولید کننده بر می گرده

1- میزان سابقه ی تلاش عضو در کانون:

از نگاه من، این دلیل، یکی از معدود دلایلیه که اگه با قوت در تولید کننده وجود داشته باشه، دیگه نیازی به بررسی دلایل دیگه نیست. البته کسی که برای کانون زحمت کشیده، به خاطر زحمتش نمی تونه مرتب از این مزیت استفاده کنه بلکه به نظر من این دلیل می تونه برای تولید چند تا فیلمش کفایت کنه و برای تولید کارهای دیگه اش، باز هم باید زحمت های فراوانی بکشه که بگیم باز هم این دلیل برای حمایت ازش، کفایت می کنه یا همراه با دلایل دیگه، از مزیت حمایت کانون برخوردار بشه.

کانون نگاه میکنه ببینه کسی که میخواد ازش حمایت کنه، برای کانون چقد زحمت کشیده و در مقابل میزان زحمتی که برای کانون کشیده، چقد از کانون نفع برده به ویژه منافع مادی. حتی در مقابل زحماتی که کشیده، چقد به کانون صدمه زده! اگه فرد از اعضایی باشه که بسیار زحمت کشیده و کمتر فایده برده، کانون حتی بدون اینکه بخواد دنبال دلیل دیگری بگرده، میتونه از تولید عضو حمایت کنه. همین موضوع، دلیلی بود که من به پروژه ی دوراهی مشهدی رای دادم و معتقدم که قربانی، قدکساز، چراغعلی، عطار و یوسف دوست هم به همین علت باید مورد حمایت قرار بگیرن.

2- همچنین دلیل دیگه ای که در دسته ی اول قرار میگره و «همراه دلایل دیگه» میتونه منجر به حمایت از تولید کننده بشه، شناخت کانون از بُعد هنری شخصیت فرده. اینکه عضوی که درخواست حمایت داره، از نگاه کانون تا چه حد نسبت به ساخت فیلم نگاهش هنریه برای صدور مجوز اهمیت داره. به طور مثال من همیشه به تقوی می گفتم که اون رو اونقد هنرمند دیدم که این دلیل رو همراه با یه نگاه بسیار سطحی به کارهایی که برای کانون کرده، برای حمایت از تولیداتش، کافی می دونم و برای حمایت ازش به دلیل دیگه ای نیاز ندارم.

3- دلیل دیگه، شناخت اعضا نسبت به مدیریت عضو و شناختش نسبت به محیط فیلمسازیه. اینکه کانون اون عضو رو در حدی از نظم و هماهنگی می دونه که بهش اعتماد کنه و مطمئن باشه پول رو حروم نمیکنه و قطعاً به نتیجه می رسونه خیلی تعیین کننده است.

4- فیلم اولی بودن تولید کننده یا برعکس کهنه کار بودنش هم می تونه یه پوئن مثبت باشه. تازه کار بودن به این علت می تونه باعث تشویق کانون به حمایت باشه که یک کارگردان به کارگردان های کانون اضافه بشه و کهنه کار بودن هم به این شکل می تونه تاثر داشته باشه که کانون امیدوار باشه یه فیلم «خوب» و «پخته تر از قبل» به کارنامه ی هنری کانون اضافه بشه. در هدف اول تاکید بر تولید هنرمنده و در هدف دوم، تاکید بر تولید اثر هنریه. اگه تولید کننده، از تولید کننده های کهنه کار باشه، اطمینان بالا از تولید یه محصول  برای اون فرد از امتیازاتی هست که روی رای دادن بهش تاثیر مثبت داره. در این بین کهنه کارها برای به دست آوردن رای، باید روند بهتر شدن خودشون رو نشون بدن تا بتونن باز هم از این امتیاز استفاده کنن. اگه قرار باشه یک عضو بدون تلاش برای ارتقا یا دیده شدن ارتقا در کارهاش، باز هم از این امتیاز استفاده کنه، چندان عادلانه به نظر نمیاد چون داره امتیازی که میشه به یه تازه کار داد رو مصرف میکنه. بنابراین کار کهنه کارها در زمینه ی اثبات بُعد هنری خودشون یا طرحش، در گرفتن این امتیاز نسبت به تازه کارها سخت تره. تازه کارها کمتر نیاز به این دارن که طرحشون خیلی خفن هنری باشه تا کهنه کارها. از تازه کار توقع نمیره که کارش خیلی خفن باشه ولی از کهنه کار این توقع میره.

5- میزان تخصص درخواست کننده در امور فیلمسازی، نقش مهمی داره. این که طرف در چه زمینه هایی به چه میزان تخصص داره، اونقد متغییره که خیلی حمایت از یه نفر رو طیفی و نسبی می کنه. به طور مثال اگه علی محیط در دوران تب و تابش برای فیلمسازی، قصد تولید داشت، من از نتیجه ی کار مطمئن بودم چون هر نقصی که در هر مرحله از تولید در کار به وجود می اومد، تخصص محیط در جلوه های ویژه رفعش میکرد و اطمینان از رسیدن به یه نتیجه ی جالب از چنین متخصصی، خیلی بالا بود.

---------------------------------------------------------

دسته ی دوم: علل نوعی

این یکی به طرح بستگی پیدا میکنه نه به شخص

1- ایده ی خوب یا فیلمنامه ی خوب و میزان قابلیت تبدیل فیلمنامه به فیلم و همچنین میزان عملیاتی بودن پروژه نسبت به تیم اجرایی و پتانسیل کانون.

2- جزئیات و خلاقیت های جالب طرح تولیدی در زمینه های کارگردانی، تصویربرداری، بازیگری، جلوه های ویژه و تمامی امور فنی (در صورتی که در طرح ارائه شده به کانون وجود داشته باشه)

3- میزان استفاده از اعضای کانون و افراد غیرکانونی که هرچه میزان استفاده از اعضای کانون بیشتر باشه، برای تصویب طرح مفیدتر خواهد بود.

4- میزان استفاده از امکانات کانون به جای پول؛ که هرچقد این استفاده بیشتر و حداکثری باشه به تصویب طرح کمک بیشتری می کنه.

5- میزان نیاز طرح به پول؛ که هرچه این میزان کمتر باشه، امکان تصویب طرح بیشتر می شه. البته نه اینکه، همیشه اینطوره... گاهی طرح و یا تولید کننده، اونقد از همه نظر مطمئن و شایسته هست که در این مورد، حتی شاید کانون به خرج کردن هم اصرار بکنه. به طور مثال، اگه تعریف از خود نباشه، تردید ابدی که دوستان در رای گیری روز کانون، بهترین فیلم تولیدی کانون قلمداد کردن، پرهزینه ترین کار کانون هم هست. قطعاً اگه اون هزینه برای تردید خرج نمیشد، به نتیجه ای که باعث رضایت دوستان شد هم منتج نمی شد.

6- داشتن ابتکار در استفاده از تجربیات جدید به شرط نشان دادن اینکه انجام ابتکارات ذکر شده از عهده ی گروه بر می آد.

7- میزان احتمال به دست آوردن مقام در جشنواره ها. کانون و تولید کننده ها در حال حاضر خیلی به مقام و جایزه احتیاج دارن. این مقام ها میتونه مسیر فیلمسازی آینده ی کانون رو راحت تر کنه بنابراین هرچه این احتمال بالاتر باشه، کانون باید نسبت به حمایت، مشتاق تر عمل کنه. این دلیل یکی از دلایلی بود که باعث حمایت خود من از طرح خانم مینایی بود که متاسفانه به نتیجه ی مثبتی منجر نشد.

8- میزان آموزش به تازه کارها در پروژه که هرچه بیشتر باشه، کانون به دادن رای مثبت علاقه مند تر خواهد بود.

9- میزان تناسب سختی کار و زحمت مورد نیاز برای تولید با نتیجه ی مورد توقع از تولید. یعنی باید سنجید که برای خوب شدن نتیجه چقد باید سختی کشید. آیا سختی و هزینه ای که نیاز هست برای رسیدن به نتیجه ی فیلم کشیده بشه، به اون نتیجه میخوره یا بیش از نتیجه ی مطلوبی هست که قراره بهش برسیم. هرچقد این میزان سختی، متناسب تر باشه، اشتیاق برای حمایت بیشتره.

10- همچنین علاوه بر مزایای بالا میزان نتایج مثبتی که طرح به هر طریق دیگر می تواند برای کانون داشته باشد هم تو رای مثبت و حمایت کانون از طرح و تولید کننده موثره. هرچه تولید کننده به شکل منطقی نتایج مثبت بیشتری رو از تولیدش توصیف کنه و اعتماد کانون رو بتونه بیشتر به وقوعش جلب کنه، حمایت از تولیدش با احتمال بیشتری همراه خواهد بود.

----------------

کانون باید در حمایت یا عدم حمایت یا تعیین میزان حمایتی که میخاد از یه طرحی که نیازمند هزینه هست انجام بده، به ترکیب بسیاری از آیتم هایی که عرض کردم توجه بکنه. خود من هر وقت میخوام به یکی از این طرح ها رای بدم، به این شکل عمل میکنم. به طور مثال من در حمایت از تولید فیلم «این دزدان احمق» این مسائل رو در نظر گرفتم:

در زمینه ی علل شخصی:

1- عطار یکی از کساییه که نه تنها میزان زحمتش به خاطر حضور بسیار طولانیش در کانون بسیار بالاست بلکه میانگین کارش در کانون هم نسبت به اغلب اعضای کانون، بسیار بالاست. با توجه به اینکه تا حالا از کانون پولی برای تولید نخواسته بود، همین یک دلیل کافی بود که راحت بهش رای بدم. ولی اگه این دلیل رو هم کافی نمی دونستم:

2- از نظر هنری، عطار رو حداقل در تئوری هنر به ویژه در دیدن فیلم های خوب، شناخت فیلم های خوب، و دونستن تئوری های ساخت فیلم های خوب، قبول داشتم. البته این علت، اونقد قوی نبود که بتونه بدون علت دیگه باعث بشه به عطار رای بدم.

3- مدیریت عطار رو در اکران هایی که برگزار می کنه هم حتی بیش از حد وسواسی دیدم. این حد از وسواس جلوی هر اشتباهی رو میگره. این مورد هم یه پوئن مثبت برای رای دادن به عطاره.

4- عطار، با اینهمه سابقه، فیلم نساخته بود و این فاجعه بود. این دو دلیل اونقد دلایل بزرگ و سنگینی بودن که بدون نیاز به دلیل دیگه من رو به رای دادن به عطار و حتی اصرار به دیگران برای حمایت ازش ترغیب می کرد

5- تخصص عطار در کانون در عمل، در بازیگریه. در حال حاضر به نظر می رسه که عطار با سابقه ای که تو بازی در کارهای بچه ها داشته، و دقتی که به اصول این قضیه داره، از بقیه ی بچه ها در زمینه ی بازی، متخصص تره. در سایر زمینه ها به علت عدم تجربه یا علاقه، تخصصی دیده نمیشد ولی در امر بازیگری، این یه پوئن مثبت بود. البته نمی تونست علت تامه باشه.

در زمینه ی علل نوعی:

1- شناخت درستی نسبت به ایده و طرح فیلم این دزدان احمق نداشتم بنابراین این یه پوئن مثبت برای عطار در رای من نمی تونست باشه

2- جزئیات کارگردانی طرحش رو هم نمیشناختم پس این مورد هم نمی تونست منجر به رای مثبت من بشه

3- تمامی اعضای گروه عطار، از بچه های کانون بودن. این یه پوئن مثبت بود

4و5- امکاناتی که عطار برای تولید فیلمش میخواست، بسیار ناچیز بود. با توجه به اینکه کار اول عطار بود، این حرکت بسیار عاقلانه و منطقی بود. همین عملکرد منطقی که کار اول، کاری نباشه که نیاز به هزینه ی هنگفت داشته باشه، من رو به حواس جمعی عطار معتقد می کرد. پس هم کم بودن هزینه و هم این حواس جمعی و منطق عطار برای کار اولش، باز هم دو تا تاثیر مثبت در حمایت از کارش بود.

6- ساخت فیلم تو حال و هوای علایق عطار، یه تجربه ی جالب و جدید می تونست باشه. به نظر من تا حالا غیر از تولید ضامن دار کسی تو کانون تو این حال فیلم نساخته. این یه پوئن مثبت بود.

7- بعید می دونستم که کار اول عطار بتونه در جشنواره ها نمودی داشته باشه. به هر حال کار اول، بیشتر شبیه یه چرکنویسه که باید حتماً نوشته بشه و نباید توقع داشت که کار اول، در جشنواره ها مقام بیاره. این مورد، پوئن مثبتی نبود کما اینکه پوئن منفی هم نبود. کلاً به نظرم نباید در این مورد، به کسی پوئن منفی داد. اغلب فیلم هایی که در جشنواره ها به مقام های درست و درمون می رسن، خرج های زیادی دارن که از توان ما خارجه. بنابراین صرفاً این مورد می تونه پوئن مثبت تلقی بشه یا نه. نه اینکه بشه به این علت به طرحی پوئن منفی داد.

8- استفاده از اعضای بسیار تازه کار در کانون مثل عبقریان و صالح آبادی و شهسواریان و تازه کار در جریان تولید فیلم مثل گلخندان، ملک محمدی، باقری و ترابی، یه پوئن خیلی مثبت بود. در این رابطه هم نباید عدم استفاده از اعضای صفرکیلومتر رو پوئن منفی تلقی کرد ولی استفاده از اعضای صفر کیلومتر می تونه پوئن مثبت باشه. البته استفاده از افرادی که عضو کانون نیستن، می تونه پوئن منفی داشته باشه.

9- تولید این کار، با مدیریت عطار، و هزینه ی کمی که میخواست، سختی زیادی نداشت. نتیجه هم اگه مشکلی براش پیش نیاد، حتی خیلی بیش از سختی ای هست که به تیم تحمیل شده. بنابراین قطعاً از این نظر هم کار باید با حمایت تولید می شد.

10- طرح علاوه بر منافعی که در گزینه های قبلی می تونست برای کانون داشته باشه، یه منفعت احتمالی بزرگ هم برای کانون داشت که در وبلاگ نمیشه در موردش صحبت کرد. این مورد هم یه نکته ی مثبت برای رای دادن به طرح عطار بود.

من به تمامی این موارد فکر کردم البته صرف وجود دلیل اول و چهارم در دسته ی دلایل شخصی کافی بود که برای اینکه عطار کارش رو بسازه، ازش حمایت کنم. تو همه ی حمایت های دیگه ام هم اینطوری به قضیه نگاه می کنم. مثلاً طرح خانم مینایی، طرحی بود که کار اولی بود، طرح کوچیکی بود، امکان بردن جایزه داشت، تیم خوبی جمع شده بود، ولی در مقابل از اعضای خارج از کانون زیاد استفاده می شد، هزینه و زحمت نسبت به خروجی خیلی متناسب نبود، به مدیریت و میزان سطح هنری خانم مینایی هم اشراف و اطمینان قطعی ای وجود نداشت ولی در انتها برایند پوئن های مثبت و منفی در اون مقطع زمانی، منجر به حمایت از ایشون شد.

در مورد دوراهی هم، خوب مشهدی اولین فیلمی بود که میخواست با هزینه ی کانون تولید کنه و در قبال زحماتش، همین یه دلیل برای حمایت و رای شخص خود من به عنوان یکی از اعضای نهاد تصمیم گیری اون دوره، کافی بود؛ این دلیل اونقد پررنگ بود که حتی پوئن های منفی از جمله اینکه از شلختگی و بی برنامگی هاش تو تولید و حتی اکران، به این اطمینان رسیده بودم که مدیر خوبی نیست، یا از روی سلیقه و توضیحات شفاهیش هم به سطح هنریش اعتمادی نداشتم هم مانع از اینکه به تولیدش رای بدم نمی شد.

موافقتم با تولید قدکساز، قربانی و یوسف دوست هم به همین علت زحمت های فراوونیه که برای کانون کشیدن، وگرنه پوئن های منفی این دوستان رو به ویژه در زمینه ی بحث های هنری و مدیریتی خیلی زیاد می دونم.

و حیف که امثال چراغ و توپشکن و محیط کار اولشون رو تو کانون نساختند و کسی مثل تقوی، نیومد ده تا فیلم تو کانون بسازه تا به خاطر سطح بالای هنرش، (و تلاشی که در کانون داشت و ادامه می داد) همش بهش رای بدم.

از نگاه من اعضای کانون هم باید همین شیوه رو در پی بگیرن. در بحث مربوط به انتخابات اخیر دبیری، دیدم که دوستان صفاتی رو برای عضو شورای مرکزی در نظر میگیرین تا بهش رای بدن که اصلاً ربطی یه جایگاه این نقش در کانون نداره. به نظر من مشکل دوستان در انطباق صفات مورد نیاز یک نقش، فقط محدود به نقش اعضای شورای مرکزی نیست و نسبت به اغلب نقش های موجود در کانون، دچار این اشتباه هستن. در زمینه ی تولید فیلم هم باید توجه کرد که این تولید سه نقش در کانون می تونه بازی کنه:

1- حمایت از تولید به خاطر انحصاری بودن و نفع فوق العاده ای که به کارگردان و بازیگر نقش اول می رسونه می تونه نوعی امتیاز تلقی بشه.

2- تولید می تونه در راستای ارتقای سطح دید هنری مخاطبین اختصاصی کانون، هنرمند ساز باشه.

3- تولید می تونه در راستای ارتقای سطح هنری خود ماهیت کانون و همچنین کمک به اوج گرفتن آیندگان کانون، تولید محصول هنری بکنه.

برای این سه نقش، دو دسته دلایل شخصی و نوعی (البته علاوه بر شروط بدیهی) عرض شد که قطعاً نظر بنده است.

امیدوارم که دوستان در انتخاب دلایل ذهنی خودشون، توجه لازم به نقش این حمایت در کانون رو داشته باشن.

شکور