یک دربند تخصصی: بیگانه // و البت که این نقد نیست

این متن رو بیشتر برای کسایی نوشتم که فیلم رو دیده ان...

اولین فیلمی که به لطف کانون در جشنواره ی امسال فجر دیدم بیگانه به کارگردانی بهرام توکلی بود

خودم احساس میکنم خیلی از جوزده های سینمایی که میخوان بگن خیلی روشنفکرن، بدجور منتظر کارهای توکلی هستن و امروز با ورود به سینما انتظار دیدن فیلمی که برخلاف سایر حاضرین اینقدر از دیدنش خوشحال بشم رو نداشتم. (من اصلاً خودم رو جو زده ی سینمایی نمی دونم. همچنین منظورم از سایرین، یاسین کریم زاده، خانم ترابی، خانم حق طلب و ایزدی نبود ها)

دقت کنید که میگم «خوشحال بشم» نه اینکه فیلم خوبی باشه.

نکاتی که بدون "گذاشتن وقت" از این فیلم باید عرض کنم تا اگه سایرین هم دیدن بگن که آیا موافقن یا نه اینهاست: 

 

1- فیلم، داستان زندگی شخصیت پگاه آهنگرانی در دربند بود با این تفاوت که آهنگرانی در دربند دیوانه و ضعیف نبود ولی پانته آ بهرام در بیگانه، دیوانه و ضعیفه. آهنگرانی خودش با اراده میخواست که اون شخصیت رو داشته باشه ولی بهرام بدون اراده و از روی وجود یه ژن نامطلوب تو خلقتش همچین شخصیتی داشت. ژنی که از مادرش بهش به ارث رسیده بود.

2- وقتی دربند رو دیدم، به خودم گفتم چطور ممکنه یه تهرانی همچین فیلمی بسازه. و وقتی بیگانه رو دیدم به خودم گفتم، چطور ممکنه یه انسان همچین فیلمی بسازه؟! تردید و بیگانه توصیف داستان های غیرقابل توصیفن. توصیف اتفاقات و شخصیت هایی واقعی که فکر نمیکردم کسی بتونه اینقد دقیق و درست وصفشون کنن. فیلم های سهلی که امکان ساختشون وجود نداره.

3- اگر فکر میکردم کسایی که باید از دربند به علت داستانش خوششون بیاد، کم هستن، در مورد بیگانه معتقدم این تعداد مخاطب که  از فیلم خوششون بیاد، بسیار بسیار کم هستن.

4- معتقدم کارگردان ها و نویسنده هایی می تونن فیلم هایی مثل دربند و بیگانه بسازن که یه تجربه ی عجیب و عمیق از روبرو شدن با همچین کاراکترهای عجیبی دارن.

5- معتقدم کسایی از دربند و به ویژه بیگانه خوششون میاد که خودشون شخصیت های فیلم رو تو زندگیشون تجربه کرده باشن.

6- کارگردانی، فیلمبرداری، بازیگری، تبدیل شدن داستان به فیلمانه و ارائه ی قطره چکانی اطلاعات، همه چیز بی نقص بود. کارگردانی نقاط ظریفی تو میزانسن بازیگرا داشت از جمله مکث ها. همچنین از تاکیدی که کارگردان روی بعضی صداها داشت هم خیلی خوشم اومد. فضاسازی ها بسیار خوب بود.

7- دو سکانس بود که خیلی ناراحتم کرد:

یکی سکانسی بود که امیرجعفری زنش (مهناز افشار) رو در عین حاملگی کتک میزنه که بسیار بسیار شخصیتش رو منفی کرد و به نظرم خاکستری بودن شخصیتش اصلا با این سکانس جور در نمی اومد.

دوم دو پلان (که فکر کنم باید بهشون سکانس پلان گفت) از پنجره ای از یک خونه که درون خونه تابلو های نقاشی وجود داره و در ایون خونه یه گلدون شکسته. مطمئم توکلی این دو پلان رو که اصلا در راستای مسیر منطقی داستان نبود به شدت با عمد قرار داده ولی متوجه منظورش نشدم.

در آخر باید باز هم از انتخاب عجیب سوژه ی داستان توسط توکلی اظهار تعجب و شادی! بکنم.

انتخابی که شاید باعث بشه همگی توکلی رو بکوبن، له کنن، نابود کنن، ولی در من بیش از هر حسی، حس حیرت به وجود بیاره. حیرت از دیدن اراده و جرئت این کارگردان در انتخاب یک سوژه ی بسیار نادر ولی به شدت و به شدت و به شدت واقعی و همچنین قدرت فوق العاده ی توکلی در توصیف شخصیت های عجیب و غریبی که به غیر از کسایی که از نزدیک باهاشون برخورد داشته و سه سال کند و کاوشون کرده اند، کسی به راحتی نمیتونه به وجود داشتن یک مصداق اونها هم باور پیدا کنه.

شخصیتی که اگه برای یه منفعت لازم ببینه در یک دقیقه میتونه از انسانی با احساسی پر از اشک و آه به یه انسان بشاش و بذله گو تبدیل بشه. شخصیتی که تو بیمارستان روانی بستری بوده، مشکلات روانی داره ولی طوری برخورد میکنه که «داوود ها» نه تنها اونها رو نرمال تصور میکنن بلکه اونقد بهشون معتقد میشن که اتفاقا بقیه ی آدم ها رو آنرمال می بینن...

شخصیت هایی که در هر لحظه میتونن برای پنهان کردن واقعیت، یه داستان عجیب و غریب خلق کنن و فقط امثال «امیر جعفری ها» با یه سری سوال ساده ی منطقی که یهو به ذهنشون خطور میکنه میتونن به این داستان ها شک کنن و بعدش با تحقیق متوجه بشن که اصلا همه چیز اون شخصیت ها غیرواقعی و ساختگیه.

شخصیت هایی که بدیهیات اخلاقی هم براشون معنا نداره.

شخصیت هایی که اونقد با دروغ و توهم زندگی کردن که حتی دیگه خودشون هم نمیدونن واقعیت چیه.

شخصیت هایی که بدون چیدن تیکه های یه پازل ده هزار تکه ای اونم در طول سه-چهار سال از زندگی اونها، نمیتونی حقیقت رو درموردشون کشف کنی.

بیگانه هایی که – هرچند بسیار کم - بین ما حضور دارن ولی بعید میدونم کسی باور کنه وجود دارن.

به هر حال ازونجایی که بعید میدونم تو کل این دانشگاه 15هزار نفری، بیش از 4-5 نفر هم همچین شخصیت هایی رو تجربه نکرده باشن، اصلا مناسب اکران در دانشگاه نمی دونم.

شکور