و سرانجام نقد "مسعود فراستی" بر جدایی نادر از سیمین

مسعود فراستی در نقد و بررسی فیلم «جدایی نادر از سیمین» با اشاره به 2حفره اساسی در فیلمنامه آن گفت: «جدایی...» از فیلمفارسی بدتر است چرا که فیلمفارسی ادعایی ندارد اما فیلمی که می‌گوید مسئله اخلاقی دارد و از پس آن بر نمی‌آید، خیلی بد است.

ه گزارش خبرنگار فرهنگی فارس، مسعود فراستی عصر روز گذشته در جلسه نقد و بررسی فیلم «جدایی نادر از سیمین» در «کافه کراسه» در مقدمه سخنان خود با بیان اینکه لازمه محتوا فرم است، گفت: بدون فرم محتوا در کار نیست و مضمون، محتوا نیست، نیت نیست، تم نیست و باید گفت محتوا چیزی نیست که تا فرم نیست.

* فرم یادگرفتنی نیست، زندگی کردنی است

وی با اشاره به مثالی در این باره افزود: سینما هنر فضاست و شما به اندازه‌ای که فرم داری محتوا داری و به اندازه‌ای که بلدی حرف بزنی حرفی برای گفتن داری.

فراستی ادامه داد: اینکه فیلمنامه و مضمون دینی است، هیچ ربطی به من منتقد ندارد، این مهم است که فرم گرفته باشد و از طریق این فرم محتوا تولید می‌شود و وقتی فرم محتوا ایجاد کرد فرم و محتوا یکی می‌شوند و قابل انفکاک نیست.

وی با بیان اینکه هر فیلمسازی جهان‌بینی شرقی یا غربی و ... دارد، تاکید کرد: این جهان‌بینی در نقد وجود دارد و من آن را در خودم حذف نمی‌کنم و واکنش‌های خودم را سانسور نمی‌کنم و این یعنی سلیقه و بدانید فرم یادگرفتنی نیست، زندگی کردنی است!

* «جدایی نادر از سیمین» متوسط بد است

مسعود فراستی در ادامه با اشاره به فیلم «جدایی نادر از سیمین» گفت: فیلم از لحاظ فرم بد است، متوسط بد است و از یک جهت بهتر از فیلمفارسی‌های این روزهاست.

وی در عین حال افزود: اما از یک لحاظ «جدایی نادر از سیمین» از فیلمفارسی بدتر است و آن اینکه فیلمفارسی‌ها امروزی ادعایی ندارند و می‌خواهند تو را بخندانند اما فیلمی که می‌گوید مهمترین مسئله اخلاقی را دارد صحبت می‌کند و از پس آن بر نمی‌آید خیلی بد است چرا که ادعای عجیب و غریبی دارد.

این منتقد سینما با بیان اینکه در ابتدای فیلم «جدایی نادر از سیمین» همه قاضی هستند، اظهار داشت: در این سکانس علت جدایی سیمین و دلیل مخالفت نادر عنوان می‌شود و قاضی می‌پرسد چرا؟ که سیمین جواب می‌دهد که چون نمی‌خواهد دخترش در این فضای دروغ زندگی کند و قاضی می‌گوید که شوخی می‌کنید و بروید.

وی با بیان این که این دادگاه و دادگاه پایانی فیلم نمایشی است، با رد امکان ایجاد چنین دادگاهی در واقعیت، افزود: دادگاه پایانی نمایشی‌تر است چرا که دختر در دادگاه می‌آید و اگر در همان اول می‌آمد، فیلم تمام شده بود.

* فیلمنامه «جدایی ...» با دو حفره اساسی روبه‌روست

فراستی با بیان اینکه «جدایی نادر از سیمین» هم در واقعیت و هم در ساختار خود منطقی ندارد، درباره فیلمنامه این فیلم نیز گفت: فیلمنامه با دو حفره اساسی روبه‌روست یکبار جایی که صحنه تصادف را نمی‌بینیم و اگر می‌دیدم فیلم لو می‌رفت و نمی‌توانست جلو برود و دوم اینکه دختر پول را می‌بیند اما چیزی نمی‌گوید.

وی با بیان اینکه «جدایی نادر از سیمین» هیچ تعلیقی ندارد، گفت: تعلیق ارائه همه داده‌ها به بیننده است و نه ندادن آنها! ندادن داده‌ها دلهره می‌آورد که در لحظه تمام می‌شود و این در حالی است که تعلیق یک کار بالنسبه فلسفی است.

این منتقد سینمایی در ادامه با اشاره به شخصیت‌پردازی در فیلم «جدایی نادر از سیمین» گفت: «جدایی نادر از سیمین» شخصیت ندارد و شخصیت‌مدار نیست.

وی افزود: ما باید نادر را بشناسیم در حالی که تعدادی کنش از او می‌بینیم، کارمند بانک است، ته‌ریش می‌گذارد و اصولی است، دعوا می‌کند و از 200 تومانش نمی‌گذرد اما با زن چادری به ظاهر مسلمان کاملا غیراصولی برخورد می‌کند.

فراستی با بیان اینکه رابطه نادر با پدر نیز دکوراتیو است، ادامه داد: این مسئله در صحنه حمام دیده می‌شود در حالی که برعکس آن را می‌توانید در مصیبت پدر و پسر در فیلم Crash ببینید.

* زن به ظاهر مسلمان «جدایی ...» موجب فریب‌خوردن داوران دوره 29 فجر شد

وی همچنین رابطه راضیه با پدر بیمار را غیرانسانی دانست و گفت: اینکه این زن چادری است و حاضر نیست روی قرآن دست بگذارد موجب فریب خوردن داوران دوره 29 فجر شد، در حالی که این زن به ظاهر مسلمان و شوهرش مثل روشنفکرهاست

فراستی درباره ادعای فیلم نیز گفت: جواب اخلاق انسان مدرن این است که برای بقا دروغ می‌گوید و این سخن ماقبل سوفسطایی است و فیلم ادعا می‌کند می‌شود دروغ گفت و همه ما ناظریم و مجازیم.

وی با بیان اینکه فیلم بر اساس دروغ استوار است، افزود: آیا حتی اگر بگوییم در واقعیت بیشتر از این دروغ وجود دارد، باید به فیلم بارک‌الله گفت؟ اما فیلم باید مستقل از واقعیت و فیلمساز و متکی به خود باشد اما آدم‌های «جدایی نادر از سیمین» ساخته نشده‌اند.

فراستی با بیان اینکه حرف نهایی فیلم مهاجرت است، تاکید کرد: چرا با جرأت از مهاجرت صحبت نمی‌کنیم؟! خود و خانواده‌مان می‌رویم خارج بعد می‌بینیم بد شده است برمی‌گردیم و 500 میلیون می‌گیریم و سر آقایان کلاه می‌گذاریم؟

* در خارج کسی نمی‌داند «جدایی ...» در فجر جایزه گرفته است

این منتقد سینما با اشاره به جهانی شدن «جدایی نادر از سیمین» گفت: در خارج کسی نمی‌داند که این فیلم در فجر جایزه گرفته است و آن را فیلمی اپوزیسیونی می‌دانند که ایران را اگزوتیک و مدرن معرفی می‌کند که با معرفی اگزوتیک قبادی و مخملباف متفاوت است.

وی با بیان اینکه فیلم «جدایی نادر از سیمین» در خدمت تحریم سینمایی ایران است، افزود: اینکه اگر اسکار به این فیلم بدهند به معنی سیگنال مثبت آنهاست شوخی است.

فراستی با بیان اینکه جشنواره‌های جهانی از دو ـ سه دهه پیش سیاسی است، تاکید کرد: تمایل زیبایی‌شناسی این جشنواره‌ها کمتر است تا وجه سیاسی آنها و منتقدان صاحبان سبک کمترین تاثیر را در آنها دارند و بیشتر مدیران سیاسی و بساز بفروش این جشنواره‌ها را اداره می‌کنند.

وی با بیان اینکه فیلم «بچه‌های آسمان» در اسکار به یک فیلم ضعیف‌تر باخت، دلیل این باخت را پایان‌بندی سیاسی فیلم «بنینی» دانست و گفت: در اسکار امسال «جدایی نادر از سیمین» رقیبی ندارد و ممکن است برگزار کنندگان شیطنت کرده و جایزه را مشترکا به «جدایی نادر از سیمین» و فیلم اسرائیلی بدهند و با این‌کار چند نشان را زده‌اند.

موسویم                                                                                        منیع: کافه سینما