به یاد مایک نیکولز

 

مایک نیکولز کارگردان برجسته آمریکایی و دارنده اسکار برای کارگردانی فیلم «چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسد» در ۸۳ سالگی درگذشت.
مایک نیکولز کارگردانی بود که به آسانی و با مهارت بین تئا‌تر و سینمای هالیوود در حرکت بود و 9 جایزه تونی در کنار یک جایزه اسکار را در کارنامه داشت.

مایک نیکولز در اواخر دهه پنجاه میلادی با یک برنامه کمدی مشترک که با همراهی الین می‌ انجام شد، به شهرت رسید. او که سال ۱۹۳۱ در برلین به دنیا آمده بود، از والدینی روس متولد شد و نام واقعی اش مایکل ایگور پشکوفسکی بود. آن‌ها سال ۱۹۳۹ و با شروع جنگ جهان اول، آلمان نازی را ترک و به آمریکا مهاجرت کردند.

مایک نیکولز و الین ‌می‌ اواخر دهه ۵۰ یک تیم کمدی صحنه ای (استندآپ کمدی) تشکیل دادند و به عنوان پیشروان جنبش کمدی که زندگی معاصر آمریکایی را به هجو می‌گرفت، شناخته می‌شوند.

در اواسط دهه ۶۰ میلادی مایک نیکولز به مرکز توجه نمایش‌های برادوی نیویورک بدل شد و نمایش «پا برهنه در پارک» نوشته نیل سایمون به عنوان شروع یک دوره همکاری موفقیت آمیز بین این دو، محسوب میشود.

او برای چهارمین کار مشترکش با نیل سایمون و نیز نمایشنامه‌های «لاو» در سال ۱۹۶۵، «یک چیز واقعی» در سال ۱۹۸۴، «اسپاملوت» در سال ۲۰۰۵ و اجرای تازه‌ای از نمایش «مرگ دستفروش» اثر آرتور میلر در سال ۲۰۱۲ و نمایش موزیکال «آنی» در سال ۱۹۷۷ برنده جایزه تونی شد.

اما او تنها در زمینه تئاتر موفق نبود و با ساختن سه فیلم تاثیرگذار در یک دوره پنج ساله صنعت سینمای آمریکا را نیز تحت تاثیر قرار داد.

اولین فیلم او «چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسد» یک اقتباس سینمایی از نمایشنامه‌ای به قلم ادوارد آلبی و با شرکت الیزابت تیلور و ریچارد برتون بود. این فیلم نامزد دریافت ۱۳ جایزه اسکار و برنده پنج اسکار شد اگر چه مایک نیکولز جایزه بهترین کارگردانی را نبرد.

سال بعد فیلم «فارغ التحصیل» با شرکت داستین هافمن که در آن زمان بازیگر شناخته شده‌ای نبود، نه تنها برنده جایزه اسکار شد بلکه با موسیقی متن به یادماندنی و چندین جمله معروف از دیالوگ آن، به یکی از محک‌های فرهنگی و شاخص دهه ۶۰ تبدیل شد.

کارگردانی فیلم «زیرکی» در سال ۲۰۰۱ و یک مجموعه تلویزیونی درباره شیوع بیماری ایدز به نام «فرشتگان در آمریکا» دو جایزه امی دیگر را نصیب او کرد.

در میانه دهه ۸۰ مایک نیکولز دچار بحران روحی شدیدی شد. به گفته خودش استفاده از داروی‌های مسکن قوی منجر به توهمش شد و تصور می‌کرد که حافظه‌اش را به کلی از دست داده است.

معروف بود که مایک نیکولز موقع کارگردانی بسیار داد و فریاد می‌کند. مریل استریپ به مجله هالیوود ریپور‌تر گفت: او همیشه باهوش‌ترین و استثنایی‌ترین فرد بود و گاهی می‌توانست بد‌ترین هم باشد.