درس‌های فیلم‌سازی اصغر فرهادی

تا کنون در مورد تیپ و شخصیت در فیلمنامه زیاد شنیده اید که تیپ بد است و شخصیت خوب است. به نظرم این حرف بخاطر بی سوادی است. 

  خیلی قصه ها هستند که آدم های تیپیکال قصه را جلو می برند. مثلاً اگر فیلم پارتی پیتر سلرز را دیده باشید خیلی از آدم هایی که در آن مهمانی هستند تیپ هستند و فیلم هم بسیار فیلم خوبی است. پس ما وقتی می گوییم تیپ و شخصیت قصد ارزش گذاری نداریم. این مثل دو تا ژانر است. مثل این است که بگوییم فیلم های پلیسی خوب هستند و فیلم های تخیلی بد. این ها دو تا ژانر متفاوت هستند که نمی شود با هم مقایسه کرد.
حالا ممکن است شما بپرسید اصلاً تیپ یعنی چه؟ تیپ یعنی مخرج مشترک آدم هایی که در آن موقعیت خاص اجتماعی هستند. مثلاً مخرج مشترک همه راننده های اتوبوس. یعنی وجه مشترک و کلیشه ای یک قصاب را می گیرید و همان را اجرا می کنید. وقتی تیپ می سازید تماشاگر مختصات او را از قبل می شناسد. مثلاً در فیلم های قبل از انقلاب این زیاد بود که یک شخصیت رشتی در فیلم ها می گذاشتند. همین که شخصیت رشتی می گذاشتند تماشاگر نسبت به آن زمینه ای در ذهنش داشت. حتی از نظر فیزیکی هم آن ها را شبیه هم می گرفتند و بازیگرهای مشخصی هم در همه فیلم ها آن را بازی می کردند. اینقدر این ها را در سینمای قبل از انقلاب بد اجرا کردند که اصلاً خود تیپ سازی یک کار زشت شد. اما ممکن است یک سری فیلم ها با تیپ روایت شوند.